Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – reprezentacja i prowadzenie spraw
Stan prawny na dzień 31 grudnia 2018 r.
Organem obligatoryjnym każdej ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zarząd. W zależności jakie postanowienia zostały zawarte w umowie spółki może on być jedno bądź kilku osobowy (w drugim przypadku, umowa może przewidywać także funkcję prezesa zarządu).
W wypadku braku odmiennych postanowień umownych, członkowie zarządu powoływani są uchwałą wspólników. Członkami zarządu spółki mogą zostać osoby spoza, jak i z grona wspólników spółki. Członkowie powoływani są na okres kadencji określony w umowie spółki, bądź przy braku takich postanowień, ich mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Każdy z członków zarządu może być w każdym czasie odwołany poprzez uchwałę wspólników, jeśli umowa spółki nie zawiera dodatkowych zastrzeżeń. Zarząd swe kompetencje czerpie zarówno z postanowień kodeksu spółek handlowych jak i z umowy spółki. Kodeksowe uregulowania skupiają się wokół dwóch aspektów działalności tego organu – prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Prowadzenie spraw spółki odnosi się do czynności dokonywanych przez zarząd wewnątrz, reprezentowanie podmiotu gospodarczego ma zaś zastosowanie do stosunków na zewnątrz spółki, z podmiotami trzecimi.
Prawo reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki, niesie za sobą także możliwość składania wiążących oświadczeń wobec podmiotów trzecich. W przypadku gdy umowa przewiduje wieloosobowy skład zarządu, sposób reprezentowania przez niego spółki co do zasady uszczegółowiony w umowie, znajduje odzwierciedlenie w elektronicznym systemie Krajowego Rejestru Sądowego. Jeśli umowa nie zawiera stosownych postanowień, do składania oświadczeń w imieniu spółki z o.o. wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu albo jednego członka Zarządu łącznie z prokurentem. Do ważności oświadczeń dokonywanych wobec spółki, wystarczającym jest dokonanie ich wobec jednego z członków zarządu bądź prokurenta. Szczególne wymogi co do reprezentacji spółki może zawierać także kodeks spółek handlowych. Prawa reprezentowania spółki przez członka zarządu nie można ważnie ograniczyć wobec osób trzecich. Tak więc w wypadku podjęcia czynności przekraczającej swe uprawnienia przez zarząd, przy jego prawidłowej reprezentacji, czynność ta jest ważna wobec kontrahentów spółki. W takim wypadku możliwa jest jednak odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu wobec spółki.
Kodeks spółek handlowych przewiduje także wyjątki od reprezentowania spółki przez członków zarządu. Mają one miejsce w przypadku sprzeczności interesów spółki z interesami członka zarządu bądź jego bliskich (współmałżonka, krewnych, powinowatych, oraz innych osób wobec których występują osobiste powiązania). W powyższym przypadku członek zarządu powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw. Także w sporach i relacjach wynikających z umów pomiędzy członkiem zarządu a spółką, spółka reprezentowana będzie przez specjalnie powołanego w tym celu przez zgromadzenie wspólników pełnomocnika bądź przez radę nadzorczą. Także w przypadku gdy spółka nie wytoczy wobec członka zarządu powództwa o naprawienie szkody, to wspólnik jako reprezentant może po upływie roku wnieść taki pozew.
Sposób prowadzenia spraw spółki może zaś w dużej mierze być przedmiotem postanowień umownych. W przypadku ich braku, zastosowanie znajdą regulacje ustawowe, zgodnie z którymi prawo prowadzenia spraw spółki, w przypadku zarządu wieloosobowego, jest prawem i obowiązkiem każdej z osób wchodzących w skład zarządu. Każdy członek jest uprawniony do prowadzenia spraw nieprzekraczających czynności zwykłego zarządu, bez potrzeby uzyskiwania pozwolenia w formie uchwały zarządu. Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów, w przypadku uprzedniego, prawidłowego zawiadomienia wszystkich członków o posiedzeniu zarządu. Do powołania prokurenta niezbędna jest zgoda wszystkich członków zarządu, do odwołania go uprawniony jest zaś każdy z członków samodzielnie. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w przypadku powołania funkcji prezesa zarządu, może przewidywać dla niego szczególne uprawnienia w postaci chociażby decydującego głosu w trakcie podejmowania uchwał czy też każdorazowego przewodniczenia posiedzeniom.