Zakaz prowadzenia pojazdów należy do środków karnych skatalogowanych w art. 42 Kodeksu karnego, orzekany obok kary głównej za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwo w komunikacji, jeżeli istnieje podejrzenie, że skazany może zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji.

Ustawodawca przewidział jednakże przypadki, w których orzeczenie tego zakazu przez Sąd jest obligatoryjne:
1.    Na gruncie Kodeksu wykroczeń (art. 86 § 3 KW)- w przypadku prowadzenia pojazdu mechanicznego po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym- na okres od 6 miesięcy do lat 3 (art. 29 § 1 KW)
2.    Na gruncie Kodeksu karnego ( art. 42 § 2 KK)- w przypadku skazania za przestępstwo przeciwko komunikacji, jeżeli sprawca w czasie prowadzenia pojazdu był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia  określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177- na okres nie krótszy niż 3 lata.

Przez pojęcie „skrócenia zakazu prowadzenia pojazdów” używane w języku potocznym należy rozumieć orzeczenie przez sąd zmiany zakazu przez możliwość prowadzenia pojazdu wyposażonego blokadę alkoholową do końca trwania tego zakazu bądź uznanie przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów za wykonany.

ORZECZENIE ZMIANY SPOSOBU WYKONYWANIA ZAKAZU PROWADZENIA POJAZDÓW

Wraz z nowelizacją Kodeksu karnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 20 marca 2015r., która weszła w życie z dniem 18 maja 2015r. do Kodeksu karnego wykonawczego został dodany przepis art. 182a przewidujący możliwość zmiany orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych poprzez orzeczenie przez Sąd możliwości prowadzenia pojazdów wyposażonych w tzw. blokadę alkoholową.
Staje się to możliwe po spełnieniu łącznie następujących przesłanek:
-zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru; a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 Kodeksu karnego przez okres co najmniej 10 lat
- postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Pierwsza ze wskazanych przesłanek ma charakter obligatoryjny, skazany nie może złożyć wniosku o zmianę sposobu wykonywania zakazu przed upływem przewidzianego okresu. Ostatnia przesłanka podlega natomiast ocenie indywidualnej Sądu. Zastosowanie tej instytucji nie jest jednak możliwe w stosunku do skazanych, wobec których orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów przed dniem 18 maja 2015 r.!

UZNANIE ZAKAZU PROWADZENIA POJAZDÓW ZA WYKONANY

Ustawodawca przewidział możliwość „skrócenia” zakazu prowadzenia pojazdów przy zastosowaniu art. 84 Kodeksu karnego, który pozwala sądowi na uznanie za wykonany zakazu prowadzenia pojazdów (art.39 pkt. 3), jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego i zakaz ten był wykonywany przez rok.

Pamiętać jednakże należy, że uznanie zakazu prowadzenia pojazdów za wykonany jest wykluczone, jeżeli zakaz ten został orzeczony w stosunku do sprawcy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, będącego się w czasie popełnienia przestępstwa w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego albo w stosunku do sprawcy, który zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177 !