Wady i zalety spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Stan prawny na dzień 31 grudnia 2018 r.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najpopularniejszą spółką funkcjonującą w polskim obrocie prawnym. Za takim stanem rzeczy z pewnością przemawia wiele zalet jakimi charakteryzuje się prowadzenie działalności gospodarczej w tej formie. Należy mieć jednak na uwadze, iż funkcjonowanie w obrocie prawnym w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie jest pozbawionym wad. Przed podjęciem decyzji o założeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością warto więc zastanowić się nad różnymi jej aspektami.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedną z dwóch spółek kapitałowych przewidzianych w kodeksie spółek handlowych, która może być założona w każdym prawnie dopuszczalnym celu (art. 151 § 1 kodeksu spółek handlowych). Samo założenie spółki z o.o. wiąże się jednak z szeregiem formalności, które muszą być spełnione. Na wieloetapowy proces zakładania spółki z o.o. składają się między innymi podpisanie umowy założycielskiej, wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, ustanowienie obligatoryjnych organów spółki, złożenie zgłoszenia do właściwego sądu rejestrowego wraz z odpowiednimi załącznikami. Sam proces nie dość, że żmudny, wiąże się także z licznymi wydatkami, m.in. związanymi z wizytą u notariusza czy też opłaceniem wniosków do rejestru przedsiębiorców KRS. Niewątpliwą wadą prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest też podwójne opodatkowanie. Zyski opodatkowane są bowiem zarówno na poziomie spółki, jak i późniejszej dywidendy wypłacanej wspólnikom. Z takim opodatkowaniem nie będziemy mieli do czynienia chociażby w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Działalności w formie spółki z o.o. wymaga od nas również prowadzenia pełnej księgowości, co także wiąże się z generowaniem dodatkowych kosztów i obowiązków po stronie spółki (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości). Formalizm przy tej formie prawnej prowadzenia działalności nie ogranicza się jednak tylko do obowiązku związanego z pełną księgowością, przy prowadzeniu działalności w formie spółki z o.o. koniecznym jest także sporządzanie sprawozdań finansowych, które należy składać w odpowiednich terminach do właściwego rejestru przedsiębiorców KRS. Każde decyzje istotne z perspektywy spółki również muszą być podejmowane w formie uchwał, których ważność obwarowana jest regulacjami kodeksowymi i umownymi. Wspólnicy nie mają również możliwości swobodnej wypłaty zysku. Wypłata zaliczki na poczet dywidendy możliwa jest wyłącznie w przypadku spełnienia kodeksowych przesłanek, które mogą być dodatkowo obostrzone w umowie spółki. Zaliczka na poczet dywidendy zgodnie z prawem może być wypłacona, jeżeli sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Sama zaliczka nie może zaś stanowić większej kwoty niż połowa zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego (art. 195 § 1 ksh).
Nie bez powodu spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jednak tak popularnym tworem w polskim obrocie gospodarczym. Prowadzenie działalności gospodarczej w tej formie wiąże się z wieloma korzyściami. Jedną z nich jest chociażby ograniczona odpowiedzialność wspólników spółki za jej zobowiązania. Wspólnicy odpowiadają jedynie wniesionym do spółki kapitałem, nigdy majątkiem osobistym. Zwiększona odpowiedzialność możliwa jest jedynie w przypadku osób piastujących funkcję członków zarządu, jeśli dopuszczą się oni np. działania na szkodę spółki. Dzięki prowadzeniu pełnej księgowości w spółce, wspólnicy jaki i organy spółki (zwłaszcza organy nadzorcze) mają możliwość większej kontroli przepływów pieniężnych prowadzonych w spółce, jest to instrument, który pozwala dokładnie ocenić sytuację finansową spółki, skategoryzować koszty wedle ich przeznaczenia, czy też powiązania z daną inwestycją. Tak szeroki wgląd w finanse spółki może ułatwić chociażby optymalizację wydatków. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością niewątpliwie wiąże się także z większym prestiżem wśród kontrahentów. Przy prowadzeniu działalności gospodarczej na dużą skalę spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wzbudza większe zaufanie wśród podmiotów trzecich w porównaniu z jednoosobową działalnością gospodarczą, czy chociażby osobowymi spółkami prawa handlowego. Dzieje się tak chociażby ze względu na świadomość wysokości kapitału zakładowego spółki, czy bardziej skomplikowanej struktury prawnej, która w oczach kontrahentów wygląda profesjonalnie. Powyższa forma prowadzenia działalności gospodarczej jest dobrym wyborem także w sytuacji, w której wspólnicy planują w przyszłości znacznie rozwijać swoje przedsięwzięcie. Może się to bowiem wiązać z koniecznością pozyskania nowego kapitału bądź wprowadzenia do spółki nowych wspólników. Korzystnym dla niektórych przedsiębiorców może okazać się także fakt, iż nie ma obowiązku zgłoszenia członków zarządu do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Obowiązek taki spoczywa jednak w odniesieniu do członków rady nadzorczej, którzy podlegają obowiązkowo zarówno ubezpieczeniu społecznemu (art. 6 ust. 1 pkt 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), jak i ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 66 ust. 1 pkt 35 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), przy czym temu drugiemu niezależnie od tego czy funkcję członka rady nadzorczej pełnią odpłatnie czy też nie.
Wydaje się jednak, iż końcowy bilans przemawia na korzyść spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jawi się ona jako dobra forma zarówno do rozpoczynania i rozwijania przedsięwzięcia gospodarczego jak i do prowadzenia działalności na szeroką, międzynarodową skalę. Końcowa decyzja co do założenia działalności właśnie w tej formie zależeć będzie jednak za każdym razem od indywidualnych okoliczności związanych z konkretnym przedsięwzięciem.