Uchylenie wyroku, a koszty postępowania egzekucyjnego
Stan prawny na dzień 31 grudnia 2018 r.
Z praktyki spraw prowadzonych przez kancelarię można wywieść pogląd, iż powszechną praktyką wśród komorników jest obciążanie dłużnika kosztami zakończonego postępowania egzekucyjnego. Taki schemat działania występuje przy tym niezależnie od podstaw umorzenia postępowania. Zdarza się, że dzieje się tak również w przypadku, w którym postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na skutek uchylenia tytułu egzekucyjnego (tj. np. wyroku na podstawie, którego było prowadzone postępowanie przez komornika). Czasami może wynikać to ze zwykłej omyłki, bądź schematycznego działania. Czasami jest to efektem mylnego przekonania zarówno komorników jak i niektórych sądów, iż postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie jeszcze nieuchylonego tytułu egzekucyjnego jest celowe, a co za tym idzie kosztami takiego postępowania za każdym razem powinien zostać obciążony dłużnik.
Powyższy pogląd prezentowany przez niektórych z komorników i niektóre sądy nie jest jednak zgodny z obowiązującym prawem. Dłużnik nie powinien zatem wahać się ze złożeniem skargi na takie postanowienie komornika w przedmiocie kosztów, gdyż szansę pozytywnego dla niego rozstrzygnięcia są wysokie.
Pogląd prezentowany przez kancelarię potwierdził ostatnio w jednej z prowadzonych przez nas spraw Sąd Okręgowy w Gdańsku (po złożeniu przez nas zażalenia na niesłuszne postanowienie w tym przedmiocie sądu rejonowego). Sąd przyznał, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami– komornik winien na każdym etapie postępowania, niezależnie od sposobu jego zakończenia dokonywać oceny czy prowadzenie egzekucji jest celowe. Jest to bowiem jedna z przesłanek mogąca rzutować na to kto ostatecznie poniesie koszty prowadzonego postępowania – dłużnik czy wierzyciel. Co więcej, przepisy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji wprost wskazują kolejny z wyjątków nieobciążania dłużnika kosztami postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z przepisami ustawy, w przypadku w którym tytuł egzekucyjny (wyrok) został pozbawiony wykonalności z innych przyczyn niż zaspokojenie wierzyciela, dłużnik nie ponosi kosztów prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Pozbawienie wyroku wykonalności z jakiejkolwiek innej przyczyny – z woli ustawodawcy – powoduje nie obciążanie dłużnika kosztami tego postępowania.
Ustawodawca przesądził, że we wskazanych powyżej sytuacjach to wierzyciel ma ponieść koszty postępowania egzekucyjnego, tak samo jak w przypadku, w którym egzekucja została wszczęta niecelowo.
Należy pamiętać, iż obowiązek wykazania odpowiednich okoliczności uzasadniających obciążenie wierzyciela kosztami postępowania egzekucyjnego obciąża dłużnika. Dłużnik powinien wykazywać owe okoliczności już na etapie rozstrzygania o kosztach postępowania przez komornika. Obowiązek ten dotyczy całej przesłanki – dłużnik musi wykazać, że wyrok został pozbawiony wykonalności jak i przyczyny jego pozbawienia.
Podsumowując, nawet w przypadku postanowienia komornika obciążającego kosztami umorzonego postępowania dłużnika, warto przeanalizować sprawę i zastanowić się nad jego zaskarżeniem, a w konsekwencji uniknięciem ponoszenia nieuzasadnionych kosztów.