Dnia 01 stycznia 2019 roku w życie wejdzie ustawa wprowadzająca zmniejszenie składek ZUS dla drobnych przedsiębiorców. Rzeczona ustawa ma na celu obniżenie składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na mniejszą skalę. Tzw. „mały ZUS” obejmie około 175 tysięcy przedsiębiorców.

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym przedsiębiorcy niezależnie od wielkości przychodu płacą składkę ZUS w jednakowej wysokości. Ustawa ma więc dostosować wysokość obciążeń dotyczących ubezpieczeń społecznych do ich realnych możliwości finansowych poprzez ich proporcjonalne zmniejszenie w zależności od osiąganego przychodu.

Z wprowadzonych zmian osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą mogły skorzystać, jeżeli ich przeciętne miesięczne przychody nie przekroczą 2,5-krotności minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie oznacza to przychód w wysokości 5250 zł. Należy więc mieć na uwadze, że każdego roku wysokość składki będzie się zmieniać w zależności od wysokości m.in. minimalnego wynagrodzenia. Obliczając składkę należy liczyć przychód w całym poprzednim roku kalendarzowym. Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uzależniona jest także od tego, aby przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie przekroczył w poprzednim roku kalendarzowym 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku. Składki będą odpowiadać obecnie obowiązującemu preferencyjnemu ZUS-owi dla osób rozpoczynających działalność, następnie wzrosną proporcjonalnie do pułapu odpowiadającemu wysokości obecnego tzw. dużego ZUS-u. Z ustawy wynika, że przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z proponowanego rozwiązania przez 3 lata w ciągu ostatnich 5 lat prowadzenia działalności. Oznacza to dwuletni obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w pełnej wysokości. Ma to na celu zapewnienie przedsiębiorcom uzbierania minimalnego kapitału emerytalnego. W każdym przypadku do kwoty tej należy doliczyć obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Pokreślić należy, że rozpoczęcie lub zawieszenie działalności gospodarczej w trakcie roku kalendarzowego spowoduje proporcjonalne zmniejszenie limitu przychodów.

Z preferencyjnych składek nie skorzysta jednak każdy przedsiębiorca. Przepisy ustawy nie będą adresowane do podmiotów, do których w poprzednim roku kalendarzowym zastosowanie miały regulacje dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i korzystały one ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT. Z propozycji małego ZUS-u nie skorzystają także beneficjenci preferencji podstawy wymiaru składki dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą (art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), osoby prowadzące w poprzednim roku pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych, a także prowadzący działalność pozarolniczą o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy o s.u.s. Ponadto przepisy powyższe nie będą dotyczyły wykonujących pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej. Ustawowe rozwiązanie nie jest adresowane także do osób, które ustalały najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, zgodnie z nową regulacją, przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Rozwiązane ma charakter fakultatywny, co oznacza, że osoby, do których powyższa propozycja jest skierowana mogą zadeklarować jako miesięczną podstawę wymiaru składki kwotę wyższa niżeli jej podstawowy wymiar.

Warto dodać, że przy okazji zmian prawnych dot. małego ZUS-u dojdzie do zmiany ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Będzie to umożliwiało przekazywanie przez KAS na żądanie ZUS informacji o przychodach podatnika, co pozwoli na weryfikację poprawności ustalania najniżej podstawy wymiaru przez ubezpieczonego.

Mały ZUS stanowi system komplementarny w odniesieniu do aktualnie istniejących rozwiązań takich jak m.in. działalność nierejestrowana czy ulga na start. Nowelizacja ma na celu rozwój przedsiębiorczości oraz pobudzenie aktywności zawodowej, a także ograniczenie tzw. szarej strefy. Oszczędności u przedsiębiorców prowadzić będą do zapewniania im lepszych perspektyw rozwoju poprzez sprzyjanie rentowności. Jednocześnie oznacza to stymulację popytu konsumpcyjnego jak i inwestycyjnego.