Legitymując się tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w klauzulę wykonalności i podejmując decyzję o wszczęciu egzekucji przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim nasz wniosek skierować możemy wyłącznie wobec majątku osobistego naszego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub dochodów z innych źródeł, a ta z różnych przyczyn może okazać się nie do końca skuteczna.

Obowiązujące przepisy dają jednakże wierzycielowi możliwość wystąpienia do sądu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności będącemu w jego posiadaniu tytułowi egzekucyjnemu, również przeciwko małżonkowi dłużnika. Uzyskanie klauzuli uprawnia wierzyciela do skierowania egzekucji również w stosunku do majątku wspólnego małżonków. Wierzyciel uzyska dodatkową klauzulę jeśli wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym jego wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika (art. 787 k.p.c.). Innymi słowy wierzyciel by mógł liczyć na uzyskanie klauzuli musi dysponować zgodą małżonka dłużnika na czynność (pożyczkę, sprzedaż, kredyt) z której powstał wymagalny dług, najczęściej na skutek braku spłaty zobowiązania przez dłużnika. Jak przyjmuje się powszechnie w orzecznictwie dla wykazania zgody koniecznym jest przedstawienie dokumentu który zawierać będzie jednoznaczne oświadczenie woli małżonka dłużnika o wyrażeniu zgody na dokonanie określonej czynności prawnej (zob. Postanowienie SA w Katowicach z 22.02.2017, V ACz 162/17).

Sądy restrykcyjnie podchodzą do treści przepisu umożliwiającego wystąpienie o klauzulę wykonalności na małżonka dłużnika wykluczając przy tym dopuszczalność stosowania domniemania uzyskania zgody tego małżonka na czynność w związku z którą powstała wierzytelność (zob. Uchwała SN z 18.3.2011 r., III CZP 117/10, Legalis).

Wskazać ponadto należy, że sąd nadając klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika ogranicza jej zakres do składników majątkowych, które są objęte wspólnością majątkową, nie wymieniając przy tym tych składników enumeratywnie.

Skutkiem nadania klauzuli wykonalności również na małżonka dłużnika jest to, że od tegomomentu egzekucja może być skierowana również do składników majątku wspólnego małżonków, zaś małżonkowi dłużnika przysługują określone środki ochrony prawnej. Małżonek dłużnika może w szczególności wystąpić z powództwem przeciwegzekucyjnym (art. 840 k.p.c.), a także wnosić o umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie (art. 825 pkt. 3).

Podkreślenia również wymaga, że ustanowienie rozdzielności majątkowej nie stanowi przeszkody do nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, a wierzyciela nie pozbawia możliwości prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego egzekucji (z ograniczeniem do tych składników, które należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy majątkowej nie zawarto).

Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika podlega stałej opłacie 50 zł.