Rok 2017 przyniósł spore zmiany w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych dla podmiotów powiązanych kapitałowo. Ustawą z dnia 9 października 2015 r. nowelizacji poddano przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (UCIT) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UPIT), zmianie uległo także szereg innych ustaw. Zmiany wywołane zostały obowiązkiem dostosowania polskich przepisów do regulacji unijnych i implementowaniem trzech dyrektyw Rady Unii Europejskiej. Wspomniane zmiany, w zasadniczym zakresie weszły w życie 1 stycznia 2017 r.

Na kim spoczywa obowiązek sporządzania cen transferowych

Istotną zmianą wpływającą na obowiązek dokumentacyjny, była zmiana definicji podmiotów powiązanych. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 11 UCIT i art. 25 UPIT z podmiotami powiązanymi będziemy mieli do czynienia w sytuacji, gdy udział w kapitale innego podmiotu będzie nie mniejszy niż 25 %. Wcześniejszy próg powiązania wynosił 5 %. Podatnicy nieprzekraczający wskazanego progu powiązania dokumentacją cen transferowych, o ile nie prowadzą transakcji z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych” nie będą musieli się przejmować.

W przypadku transakcji z podmiotami z krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, obowiązek dokumentacyjny, nie uległ zmianie. Tak jak przed 1 stycznia 2017 r. Transakcje i inne zdarzenia, których równowartość przekracza 20 000 euro rodzić będzie obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Dokumentowanie dotyczy także zawarcia umowy spółki z podmiotem niebędącym osobą prawną, gdy wkłady wspólników przekroczą równowartość 20 tys. euro, a także umów wspólnego przedsięwzięcia bądź innych o podobnym charakterze gdy wartość przedsięwzięcia przekroczy ww. próg 20 tys. euro. Transakcji z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych” nie dotyczy próg powiązania na poziomie przekraczającym 25 %, a także wielkość samego podatnika, dokonującego takich transakcji.

Samo przekroczenie progu powiązania nie będzie jeszcze rodziło po stronie podatnika obowiązku sporządzenia dokumentacji. Dodatkową, nowo wprowadzoną przesłanką jest przekroczenie progu równowartości 2 mln euro przychów lub kosztów w rozumieniu ustawy o rachunkowości, w roku poprzedzającym rok podatkowy. Jest to istotna zmiana, która zwalnia z obowiązku dokumentacji podatkowej najmniejszych uczestników obrotu gospodarczego.

Zakres podmiotowy sporządzania dokumentacji podatkowej

Określając zakres podmiotowego obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej ustawodawca posłużył się określeniem transakcji lub innego zdarzenia mającego istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika. Nie wgłębiając się szerzej co ustawodawca miał na myśli pod pojęciem „zdarzenie mające istotny wpływ na dochód (stratę)” (w tej kwestii organy podatkowe stoją na stanowisku najbardziej szerokiego definiowania tego pojęcia), wskazać należy, że za transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, które w istotny sposób wpływają na wysokość dochodu, uznaje się te, których łączna wartość przekracza w roku podatkowym równowartość 50 tys. euro, z zastrzeżeniem, że im większe przychody podatnika to wskazany próg istotności transakcji ulega proporcjonalnemu zwiększeniu. I tak w przypadku podatników których przychody w rozumieniu przepisów o rachunkowości, w roku poprzedzającym rok podatkowy przekroczyły równowartość:

1) 2 000 000 euro, lecz nie więcej niż równowartość 20 000 000 euro - za takie transakcje lub inne zdarzenia uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekracza w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 50 000 euro powiększoną o 5000 euro za każdy 1 000 000 euro przychodu powyżej 2 000 000 euro;
2) 20 000 000 euro, lecz nie więcej niż równowartość 100 000 000 euro - za takie transakcje lub inne zdarzenia uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekracza w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 140 000 euro powiększoną o 45 000 euro za każde 10 000 000 euro przychodu powyżej 20 000 000 euro;
3) 100 000 000 euro - za takie transakcje lub inne zdarzenia uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość w roku podatkowym przekracza kwotę stanowiącą równowartość kwoty 500 000 euro.
Wskazać także należy, że obowiązek dokumentacji podatkowej spoczywać będzie na podmiotach (po spełnieniu przesłanki wielkości przychodów/kosztów o równowartości 2 mln euro) zawierających umowy spółki nie będącej osobą prawną, jeśli łączna wartość wkładów przekroczy równowartość 50 tys. euro lub zawierających umowę wspólnego przedsięwzięcia przekraczającego równowartość 50 tys. euro.

Trzy poziomy dokumentowania cen transferowych

1) dokumentacja na poziomie lokalnym (local file) dokumentacja podstawowa, zawierająca takie treści jak:
- opis transakcji ze wskazaniem na jej rodzaj i przedmiot, a także dane finansowe dotyczące transakcji i dokumentujące je przepływy pienieżne;
- informacje finansowe podatnika;
- dane dot. podmiotów powiązanych i je identyfikujące, a także zawierające opis realizowanej strategii gospodarczej;
- przedstawienie metody i sposobu kalkulacji dochodu/straty podatnika;
- dokumenty w postaci dołączonej umowy dot. transakcji, a także porozumienia w sprawach podatku dochodowego zawarte z administracjami podatkowymi państw innych niż Rzeczpospolita Polska, dotyczące transakcji lub innych zdarzeń mających wpływ na wielkość dochodu (starty) podatnika, w szczególności uprzednie porozumienia cenowe.

Kogo dotyczy obowiązek: podatników, których obroty przekroczyły równowartość 2 mln euro i którzy zawierali transakcje z podmiotami powiązanymi.
Dodatkowo podatnicy, których obroty przekroczyły równowartość 10 mln euro lub posiadających udziały w spółce niebędącej osobą prawną, które wskazany próg przekroczyły obowiązani są nadto sporządzić:

- analizę danych porównawczych w postaci analizy danych podmiotów niezależnych lub danych ustalonych z podmiotem niezależnym, uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach lub innych zdarzeniach mających istotny wpływ na wysokość ich dochodu (straty), wraz z podaniem źródła tych danych, która ta analiza ma prowadzić de facto do udowodnienia, że ceny w transakcjach ustalone zostały na warunkach rynkowych. Szczegółowy opis wymagań, jakim odpowiadać winna wskazana dokumentacja określona została w art. 9a ust. 2b UCIT i tożsamym w swej treści art. 25a ust. 2b UPIT.

Od 2017 r. wszyscy podatnicy (zobowiązani do sporządzenia dokumentacji cen transferowych), których przychody lub koszty przekroczyły w roku podatkowym równowartość 10 mln euro, będą musieli dodatkowo dołączyć do swojego zeznania podatkowego sprawozdanie w sprawie transakcji z podmiotami powiązanymi lub innych zdarzeń zachodzących pomiędzy nimi lub w związku z którymi zapłata należności dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów z rajów podatkowych (art. 27 ust. 5 UCIT). Wskazane sprawozdanie sporządza się na druku CIT – TP.

2) dokumentacja grupowa (master file) dokumentacja, poza elementami przewidzianymi dla dokumentacji na poziomie lokalnym, obejmuje w szczególności: strukturę organizacyjną grupy podmiotów powiązanych; opis polityki cen transferowych; opis działalności; opis sytuacji finansowej dotyczy podmiotów działających w grupie kapitałowej, w ramach której funkcjonują podmioty powiązane oraz podmiotów posiadających udziały w spółkach niebędących osobami prawnymi. Celem obowiązku sporządzania dokumentacji grupowej jest prezentacja informacji na temat globalnych operacji, jakie mają miejsce w grupie kapitałowej, do której należy podatnik.

Kogo dotyczy: podatników, których obroty przekroczyły równowartość 20 mln euro

Szczegółowy opis wymagań, jakim odpowiadać winna wskazana dokumentacja określona została w art. 9a ust. 2d UCIT i tożsamym w swej treści art. 25a ust. 2d UPIT.

3) raportowanie według krajów (country – by – country reporting) dotyczy największych podmiotów gospodarczych zorganizowanych w grupach kapitałowych, w których skonsolidowane przychody/koszty przekroczą 750 mln euro. Będzie obejmować zarówno dokumentację podstawową (local file), dokumentację grupową (master file) jak również specjalne sprawozdanie składane na formularzu  CIT-CBC, które będzie zawierać wysokość dochodu i  zapłaconego podatku oraz miejsca prowadzenia działalności przez ich zagraniczne zakłady i spółki zależne.

4. Terminy sporządzenia dokumentacji
Od początku 2017 roku podatnicy, których dotyczy obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych zobowiązani są do składania oświadczenia o przygotowanym dokumencie, w terminie przewidzianym do złożenia rocznego zeznania podatkowego. Natomiast do przedstawienia samej dokumentacji podatnik może zostać wezwany przez odpowiedni organ podatkowy. W takim wypadku będzie miał 7 dni od dnia otrzymania wezwania na przedstawienie dokumentacji podatkowej.

Dodatkową nowością jest możliwość wystąpienia przez Organ podatkowy do podatnika z żądaniem sporządzenia i przedłożenia dokumentacji podatkowej dla transakcji lub innych zdarzeń, których wartość nie przekracza limitów ustawowych (transakcji przekraczającej równowartość 50 tys. euro lub wkładu do spółki nie będącej osobą prawną w tej wysokości), w przypadku zaistnienia okoliczności wskazujących na prawdopodobieństwo zaniżenia ich wartości w celu uniknięcia obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej. Takie żądanie powinno wskazywać okoliczności świadczące o prawdopodobieństwie zaniżenia wartości transakcji lub innych zdarzeń. W takim wypadku podatnik będzie obowiązany do sporządzenia i przedłożenia dokumentacji podatkowej, w terminie 30 dni od dnia doręczenia takiego żądania.

Dodać także warto, że podatnicy są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej również za rok podatkowy następujący po roku podatkowym, za który byli obowiązani sporządzić takową dokumentację podatkową i to bez względu na wysokość osiągniętych w tym kolejnym roku przychodów lub poniesionych kosztów.