Warunkowe umorzenie postępowania karnego

Stan prawny na dzień 31 grudnia 2018 r.


Warunkowe umorzenie to instytucja prawa karnego polegająca na odstąpieniu od skazania i wymierzenia kary sprawcy, który został uznany winnym przestępstwa, połączona z nałożeniem na sprawcę przestępstwa określonych obowiązków próby.  

Możliwość orzeczenia warunkowego umorzenia postępowania przewidziana została w art. 66 Kodeksu karnego i jest możliwa w sytuacji spełnienia łącznie następujących przesłanek:
1.    wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
2.    okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości,
3.    sprawca czynu nie był uprzednio karany za przestępstwo umyślne,
4.    postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa,
5.    zagrożenie prawno karne przestępstwa będącego przedmiotem postępowania nie przekracza 5 lat pozbawienia wolności.

Sprawca czynu z art. 178a kk, spełniający wymienione wyżej kryteria może zatem złożyć odpowiedni wniosek i ubiegać się o warunkowe umorzenie wobec niego postępowania karnego.

Jakie korzyści wypływają z warunkowego umorzenia postępowania?
1.     Osoba, wobec której warunkowo umorzono postępowanie w świetle prawa pozostaje osobą niekaraną.
2.   Możliwe jest orzeczenie przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów na czas krótszy niż 3 lata lub też całkowicie odstąpić od orzekania tego zakazu. W przypadku bowiem, w którym dochodzi do skazania sprawcy przestępstwa z art. 178a kk sąd w wyroku obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 3 do 15 lat.
3.    Możliwe jest orzeczenie przez Sąd świadczenia pieniężnego w wysokości niższej niż 5000 zł. W przypadku bowiem, w którym dochodzi do skazania sprawcy przestępstwa z art. 178a kk sąd w wyroku obligatoryjnie orzeka świadczenie pieniężne w wysokości od 5000 do 60000 zł.
4.    Możliwość odzyskania prawa jazdy bez konieczności przystępowania do egzaminu na prawo jazdy ( jeżeli zakaz był orzeczony na okres maksymalnie 1 roku lub Sąd całkowicie odstąpił od orzekania zakazu).

Umarzając warunkowo postępowanie, Sąd ustala okres próby wynoszący od 1 roku do 3 lat, a także może nałożyć na sprawcę:
1.    Zakaz prowadzenia pojazdów bądź od niego odstąpić
2.    Świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości do 60000 zł
3.    Inne obowiązki, w tym obowiązek naprawienia szkody, zadośćuczynienia za krzywdę

Rozstrzygając w przedmiocie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, Sąd uwzględnia takie okoliczności jak:
1.    Niskie stężenie alkoholu w organizmie kierującego
2.    Miejsce i czas prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu, które nie zagrażały bezpieczeństwu w ruchu
3.    Brak negatywnych następstw prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu
4.    Wiek, zdrowie, charakter wykonywanej pracy, sytuacja finansowa i rodzinna sprawcy
5.    Opinia pracodawcy
6.    Zaangażowanie w życie społeczne
7.    Incydentalność zdarzenia
8.    Stabilny tryb życia
9.    Brak wchodzenia w konflikt z prawem
10.  Brak bądź niska karalność za wykroczenia drogowe
11.  Niezbędność posiadania prawa jazdy, brak możliwości korzystania z innych środków lokomocji.
W przypadku popełnienia przestępstwa z art. 178a kk, przed złożeniem wniosku o dobrowolne poddanie się karze, warto zatem rozważyć czy w naszym konkretnym przypadku nie występują okoliczności uzasadniające warunkowe umorzenie postępowania.